Uçuş iptalinde yolcunun sahip olduğu haklar her ülkenin kendi mevzuatıyla düzenlenmektedir. Bu yazıda bahsedilen yolcu hakları Türk menşeli havayolu işletmelerinin Türkiye’deki havaalanlarını iniş veya kalkış noktası olarak kullandıkları uçuşları kapsıyor.
Bilet Ücretinin İadesini İsteyebilirsiniz
Bilet ücretinin tamamının en geç 7 gün içinde geri ödenmesini ve seyahatinizin ilk başlangıç noktasına dönmeyi sağlayacak bir dönüş uçuşunun sağlanmasını talep edebilirsiniz.
Havayolu Şirketi Yemek ve İçecek İhtiyaçlarını Karşılamakla Yükümlü
Günün zamanına göre havayolu şirketi kahvaltı veya yemek, sıcak ve soğuk içecekleri ücretsiz olarak sağlamalıdır.
Otelde Konaklama Hakkınız Var
Ücret iadesine alternatif olarak, varış noktanıza güzergah değişikliği veya tarih değişikliği isteme hakkınız bulunuyor. Eğer bu hakkınızı kullanırsanız, bir veya birden fazla gece konaklamanın gerekli hale geldiği durumlarda otelde veya uygun bir tesiste konaklama hakkınız mevcut. Otele veya tesise ulaşım imkanını da havayolu sağlıyor.
Örneğin, Ankara-İstanbul, İstanbul-New York uçuşunu gerçekleştirmek ve bir konferansa katılmak üzere biletinizi aldınız. Ankara-Istanbul uçuşunu gerçekleştirdikten sonra İstanbul-New York uçuşunun iptal edildiği size bildiriliyor. Bu durumda havayolu şirketinden, seyahatin tamamlanmasının bir anlamı kalmamasına dayanarak ödediğiniz bilet ücretinin tamamını ve buna ek olarak başlangıç noktanız olan Ankara’ya dönüşünüzün karşılanmasını isteyebiliyorsunuz. Ertesi gün gerçekleştirilen İstanbul-New York seferiyle uçma alternatifini kullanmanız halinde ise havayolu şirketinin yönlendirdiği otelde veya tesiste ücretsiz konaklayabiliyorsunuz.
Prosedür Nasıl İşliyor?
Uçuşun iptal edilmesi durumunda yolcunun havayolu karşısında sahip olduğu haklar 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik” ile düzenleniyor. Bu Yönetmelik uyarınca havayolu şirketlerinin, iptal halinde yolcularına, öncelikle tazminat ve hizmet hakkı kurallarını belirleyen yazılı bir bildirim sunmaları gerekiyor. Uçuşu gerçekleştiren havayolu şirketinin yolcularına olası alternatif ulaşım yolları hakkında da bilgi verme yükümlülüğü var. Eğer şirket sayılan yükümlülüklerini yerine getirmezse tazminat talebinde bulunulabiliyor.
Tazminat Hakkı
Burada “bilet ücreti iadesi” ile “tazminat” kavramlarının birbirine karıştırılmamasında yarar var. Tazminat, uçuş iptali halinde havayolu şirketinin öngörülen yardımı sunmaması veya gerekli bildirimleri yapmaması halinde söz konusu olabilir iken; iptal halinde her zaman ücretin tamamının iadesini isteme hakkınız bulunuyor.
Yolcuların havayolu şirketinden tazminat isteme hakları şu sayılan hallerde doğuyor:
- Planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde,
- Planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri, kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece,
- Planlanan hareket saatinden yedi günden kısa zaman öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri ve planlanan hareket saatinden en fazla bir saat önce ayrılmalarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla iki saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece.
Uçuşu gerçekleştiren havayolu şirketi, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü hallerin iptale neden olduğunu ispatlarsa tazminat ödemekle yükümlü olmuyor. Ayrıca yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediğine ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü havayolu şirketine ait.
Havayolu şirketini tazminat yükümlülüğünden kurtaran “olağanüstü haller” Yönetmelik’te sayılmamış olmasına rağmen, hava koşullarından kaynaklanan nedenler veya beklenmedik olaylara bağlı olarak havaalanının kapatılması gibi istisnai koşulların bu hallere örnek teşkil edeceği söylenebilir. Bu durumda, havayolu şirketinin sadece tazminat yükümlülüğü ortadan kalkarken, en başta sayılan ücret iadesi veya konaklamaya ilişkin haklarınız baki kalıyor.
Tazminat söz konusu olduğunda, iç hat uçuşlar için 100 Euro’nun (biletin alındığı güne ait TCMB döviz satış kuru esas alınarak) Türk Lirası cinsinden karşılığı tutarındaki miktar yolcuya ödeniyor. Dış hat uçuşlarında ise mesafe dikkate alınarak ödeme yapılıyor. Bu da 250 ilâ 600 Euro arasında değişiyor.
Son olarak, havayolu şirketinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne şikayet ve şirkete karşı da dava açma hakkınız bulunuyor.