İsveç Kraliyet kalyonu Vasa, 10 Ağustos 1628 tarihinde Stockholm limanından meraklı kalabalığın tezahüratıyla uğurlanır. Denize açıldıktan birkaç dakika sonra kuvvetli bir rüzgara yakalanır. 1210 ton ağırlığında 69 metre uzunluğundaki gemi önce yalpalar sonra yana yatar. Bu sırada top atışı için açık olan kapaklarından içeri su girmesiyle su almaya başlayan Vasa 1 mil bile yol alamadan sahilden 120 metre açıkta 32 metre derinlikte batar. Mürettebatın aile ve davetlilerini almasından dolayı gemi de 150 kişi bulunuyormuş. Yolcu ve tayfalardan yaklaşık 30’u Vasa ile beraber suyun derinliklerine gömülür ve hayatını kaybeder. Ne talihsiz ve trajik bir yolculuk değil mi?
Vasa 1626-1628 yılları arasında inşa edilir, yapımı tamamlandığından dönemin en güçlü savaş gemilerinden biridir. Buna rağmen bazı denge, ağır olması gibi teknik sorunları vardır. Arşivlere bakıldığında Vasa’nın planlarında değişiklik yapıldığı görülüyor. Kral bordoda normalde daha fazla top olmasını istemiş bu da iki ek güverte yapılmasını gerektirmiş. Ağırlaşan üst tarafı dengelemek, geminin alt tarafına suda sabit tutabilmek için safra görevi yapan büyük taşlar konulur. Fakat geminin üst tarafı çok ağır olduğundan 120 tonluk safra yeterli olmamıştır. Diğer bir sorun ise bunlar daha çözülmeden Polonya’da savaşta olan Kral Gustavus Adolphus’un geminin denize açılmasını istemesi ve kralın danışmanlarının Vasa’nın durumunu krala söyleyememesidir. Dünya hiç değişmiyor, otorite karşısında gerçekleri söylemek biraz cesaret istiyor:-)
Vasa’nın 333 senelik suyun altındaki uykusu 24 Nisan 1961’de su yüzeyine çıkartılmasıyla son bulur. 1988 yılına kadar “Wasavarvet” adı verilen geçici tersanede kalır. Bu 17 senelik süre zarfında Vasa özel bir bakım ve onarım görür. 1981 yılında İsveç hükümeti Vasa için kalıcı bir yer yapmaya karar verir ve binası için bir yarışma düzenler. Yarışmanın birincileri mimar Månsson and Dahlbäck şu anki Vasa müzesini yaparlar. 1988 yılında Vasa yarı tamamlanmış müzeye aktarılır ve 2 sene sonra müze resmi olarak ziyarete açılır.
Vasa gemisi ve müzesi İskandinavya’da en çok ziyaret edilen turistik yerlerden biridir. Geçen sene 1,2 milyon kişinin ziyaret ettiği müze açılışından bu yana 23 milyon kişiyi ağırlamıştır. Vasa aynı zamanda Karayip Korsanları filmlerinde kullanılan “The Flying Dutchman ( Uçan Hollandalı)” geminin yapımına ilham olmuştur.
2013 yılbaşında bu haşmetli gemiyi ve harika müzeyi ziyaret etmek şansım olmuştu. Stockholm’de ki görülmesi gereken müzelerden biri kesinlikle. Şehir merkezi Gamla Stan’dan yürüyerek yarım saatte müzeye ulaşabilir ya da 7 numaralı tramvay, 67 ve 69 numaralı otobüslere binebilirsiniz. Müze giriş ücreti yetişkinler için 130, öğrenciler için 100 Isveç kronudur. Gemi hakkında daha fazla bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz.